บทที่
9 การควบคุมระบบสารสนเทศทางการบัญชี
การควบคุมระบบ
การควบคุมระบบสารสนเทศอาจจัดเป็นประเภทต่าง
ๆ ได้หลายวิธี วิธีที่เป็นที่นิยม เช่น การจำแนกประเภทการควบคุมตามลักษณะ (Classification
by setting)และการจำแนกประเภทการควบคุมตามระดับความเสี่ยง (Classification
by risk aversion)
นักบัญชีได้จัดแบ่งการควบคุมระบบออกเป็น
2 ประเภท
ประเภทที่ 1 จัดแบ่งโดยใช้เกณฑ์วัตถุประสงค์ของการควบคุม (By Objective)
ประเภทที่ 2 จัดแบ่งโดยใช้เกณฑ์ขอบเขตงานของการควบคุม (By Scope)
ประเภทที่
1 จัดแบ่งโดยใช้เกณฑ์วัตถุประสงค์ของการควบคุม ตามเกณฑ์นี้ได้แบ่งวิธีการควบคุมออกเป็น 3 ส่วน
1. การควบคุมเชิงป้องกัน
(Prevention Controls)
2. การควบคุมเชิงตรวจสอบ
(Detection Controls)
3. การควบคุมเชิงแก้ไข (Corrective
Controls)
ประเภทที่
1 จัดแบ่งโดยใช้เกณฑ์วัตถุประสงค์ของการควบคุม ตามเกณฑ์นี้ได้แบ่งวิธีการควบคุมออกเป็น 3 ส่วน
1. การควบคุมเชิงป้องกัน
(Prevention Controls)
2. การควบคุมเชิงตรวจสอบ
(Detection Controls)
3. การควบคุมเชิงแก้ไข (Corrective
Controls)
การจำแนกประเภทการควบคุม
ประเภทที่ 2 จัดแบ่งโดยใช้เกณฑ์ขอบเขตงานของการควบคุม (By Scope)
จัดแบ่งโดยใช้เกณฑ์ขอบเขตงานของการควบคุมว่าขอบเขตงานนั้นมีผลกระทบต่อระบบงานทั้งหมดของกิจการหรือมีผลกระทบเฉพาะระบบงานใดงานหนึ่งเท่านั้น
ในกรณีที่ขอบเขตงานของการควบคุมมีผลกระทบต่อระบบงานทั้งหมดจะเรียกการปฏิบัติงานเพื่อการควบคุมนั้นว่า
การควบคุมทั่วไป (General Controls)
การควบคุมทั่วไป
เป็นการควบคุมที่มีขึ้นเพื่อให้มั่นใจว่า
สภาพแวดล้อมของการควบคุมภายในของกิจการได้มีการจัดการ
และดูแลอย่างดีตลอดเวลาทำให้การควบคุมเฉพาะระบบงานดำเนินไปได้อย่างมีประสิทธิภาพ
การควบคุมทั่วไปของกิจการที่ใช้คอมพิวเตอร์นั้น แบ่งออกเป็น 4 ประเภท คือ
1. การควบคุมปฏิบัติงานของพนักงาน
(Personnel
controls)
พนักงานเป็นองค์ประกอบที่มีความสำคัญอย่างยิ่งในการดำเนินงานของกิจการที่ใช้คอมพิวเตอร์ในการจัดเก็บ
บันทึกและประมวลผลเพราะพนักงานมีหน้าที่ในการ นำเข้าข้อมูล
ควบคุมการปฏิบัติงานของเครื่องคอมพิวเตอร์ ส่งสารสนเทศไปยังผู้ใช้ที่เกี่ยวข้อง
และควบคุมระบบเพื่อให้มั่นใจว่ากิจการมีการควบคุมภายในที่มีประสิทธิภาพ
การควบคุมการปฏิบัติงานของพนักงานนี้
แบ่งเป็น 3 ส่วนคือ
1) การกำหนดให้มีการแบ่งแยกหน้าที่งาน
2) การกำหนดให้มีวันหยุดพักผ่อนเป็นช่วงระยะเวลา
3) การกำหนดรหัสผ่าน ( Password Code )
2. การควบคุมการปฏิบัติงานของศูนย์ข้อมูล
(Data Center Operations Controls)
ในส่วนงานที่มีการจัดเก็บและประมวลผลด้วยคอมพิวเตอร์นั้น
การดูแลรักษาความปลอดภัย ข้อมูลในคลังข้อมูล หรือแฟ้มข้อมูล
เป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่งเพราะข้อมูลเหล่านี้อาจสูญหาย ถูกขโมย หรือถูกทำลาย
โดยบุคคลภายนอกที่ไม่หวังดี
หรืออาจเกิดจากการกระทำของพนักงานที่ปฏิบัติงานบกพร่องในหน้าที่ หรือเจตนาทุจริต
กิจการจึงต้องกำหนดให้มีการควบคุมการปฏิบัติงานของศูนย์ข้อมูล
เพื่อให้มั่นใจว่าข้อมูลที่ถือเป็นส่วนหนึ่งของทรัพย์สินของกิจการได้เก็บรักษาไว้ในสถานที่ที่ปลอดภัยและผู้บริหารสามารถนำข้อมูล
ที่ถูกต้อง ครบถ้วน มาใช้ในการวางแผน ควบคุม และตัดสินใจได้อย่างทันเวลา
การควบคุมการปฏิบัติงานของศูนย์ข้อมูลนั้น
สามารถแบ่งออกได้เป็น 2 ส่วนคือ
ส่วนแรก
เป็นการควบคุมการปฏิบัติงานของพนักงานในศูนย์ข้อมูล
ส่วนที่สอง
เป็นการเก็บรักษาข้อมูลไว้ในสถานที่ที่ปลอดภัย
- จัดทำแฟ้มสำรอง
(File Backup)
- การวางแผนฉุกเฉิน
(Contingency plan)
2. การควบคุมการจัดหาและบำรุงรักษาซอฟต์แวร์ของระบบ
(System
Software Acquisition and Maintenance Controls)
ในการควบคุมการจัดหาและบำรุงรักษาซอฟต์แวร์ของระบบนี้ผู้บริหารควรกำหนดความรับผิดชอบให้แก่ผู้ที่มีความชำนาญเฉพาะด้าน
รวมทั้งควรกำหนดนโยบายและกระบวนการที่ใช้ในการควบคุมการจัดหาและการบำรุงรักษาซอฟต์แวร์ของระบบเอาไว้อย่างชัดเจน
ความรับผิดชอบหลักที่ควรมอบหมายให้แก่ผู้มีความชำนาญเฉพาะด้าน
ประกอบด้วย
ประการที่หนึ่ง
การบริหารเครือข่าย (Network
Administration) ทำหน้าที่เลือก และปรับปรุงซอฟต์แวร์เครือข่าย (Network
Communication software)ให้ทันสมัยและปลอดภัยอยู่ตลอดเวลาความรับผิดชอบหลักที่ควรมอบหมายให้แก่ผู้มีความชำนาญเฉพาะด้าน
ประกอบด้วย
ประการที่สอง
การสนับสนุนด้านเทคนิคในการปฏิบัติงาน (Technical Support) ทำหน้าที่แก้ไขปัญหาและให้คำแนะนำทางด้านเทคนิคเมื่อเกิดเหตุขัดข้องระหว่างการปฏิบัติงานของเครื่องคอมพิวเตอร์
รวมทั้งยังทำหน้าที่บำรุงรักษาฮาร์ดแวร์และซอฟต์แวร์ตามตารางที่กำหนด
ประการที่สาม การบริหารฐานข้อมูล (Database
management)ทำหน้าที่เลือกและปรับปรุงซอฟต์แวร์ให้ทันสมัย
เหมาะสมกับการใช้งานของระบบ
ประการที่สี่ การบริหารเว็บ (Web
administration) ทำหน้าที่กำหนดความจุของที่อยู่เว็บ (Web
Site)รวมทั้งนำระบบการรักษาความปลอดภัยมาใช้งานสำหรับการพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์
(Electronic Commerce)
นโยบายและกระบวนการที่ใช้ในการควบคุมการจัดหาและการบำรุงรักษาซอฟต์แวร์ของระบบ
แบ่งได้เป็น 3 ส่วนคือ
ส่วนที่หนึ่ง
กำหนดให้มีการคัดเลือกพนักงานเข้าทำงานในหน้าที่ที่ต้องการความชำนาญเฉพาะด้านเพื่อให้มั่นใจว่าพนักงานของกิจการมีความรู้ความสามารถเพียงพอที่จะปฏิบัติงานในส่วนที่เกี่ยวข้องกับเทคโนโลยีที่เปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา
ส่วนที่สอง กำหนดให้มีคณะกรรมการสารสนเทศ
เพื่อตรวจสอบและอนุมัติการจัดหาซอฟต์แวร์ คณะกรรมการชุดนี้จะต้องมีความเชี่ยวชาญและมีความรู้ในด้านเทคโนโลยีเป็นอย่างดี
อาจเป็นบุคคลภายในหรือบุคคลภายนอกที่จ้างมาเป็นที่ปรึกษาของกิจการก็ได้
ส่วนที่สาม
การกำหนดให้มีรูปแบบมาตรฐานของระบบคอมพิวเตอร์ (Standard
Configuration)ทั้งในส่วนของซอฟต์แวร์และฮาร์ดแวร์ที่เกี่ยวข้อง
เพื่อเป็นแนวทางในการตัดสินใจจัดซื้อซอฟต์แวร์ที่เหมาะสมกับลักษณะและประเภทการใช้งานในกิจการ
4. การควบคุมในเรื่องการรักษาความปลอดภัยของการเข้าถึงระบบและข้อมูล
(Access Controls)
การรักษาความปลอดภัยของการเข้าถึงระบบ(System
Access)และการเข้าถึงข้อมูล (Data Access) มีความสำคัญเป็นอย่างมาก
โดยทั่วไปมักนิยมใช้รหัสผ่าน
เป็นเครื่องมือในการตรวจสอบการมีสิทธิในการเข้าถึงระบบ
และการเข้าถึงข้อมูลในแฟ้มข้อมูล
การกำหนดรหัสผ่านนี้มักกำหนดให้พนักงานแต่ละระดับชั้นมีสิทธิในการเข้าถึงระบบหรือข้อมูลในแฟ้มข้อมูลได้ต่างกัน
สรุป การควบคุมระบบสารสนเทศอาจจัดเป็นประเภทต่าง
ๆ ได้หลายวิธี วิธีที่เป็นที่นิยม เช่น การจำแนกประเภทการควบคุมตามลักษณะ (Classification
by setting)และการจำแนกประเภทการควบคุมตามระดับความเสี่ยง (Classification
by risk aversion)
นักบัญชีได้จัดแบ่งการควบคุมระบบออกเป็น
2 ประเภท
ประเภทที่ 1
จัดแบ่งโดยใช้เกณฑ์วัตถุประสงค์ของการควบคุม (By Objective)
ประเภทที่ 2
จัดแบ่งโดยใช้เกณฑ์ขอบเขตงานของการควบคุม (By Scope)
ประเภทที่ 1
จัดแบ่งโดยใช้เกณฑ์วัตถุประสงค์ของการควบคุม
ตามเกณฑ์นี้ได้แบ่งวิธีการควบคุมออกเป็น 3 ส่วน
1. การควบคุมเชิงป้องกัน (Prevention
Controls)
2. การควบคุมเชิงตรวจสอบ (Detection
Controls)
3. การควบคุมเชิงแก้ไข (Corrective
Controls)
ประเภทที่ 1
จัดแบ่งโดยใช้เกณฑ์วัตถุประสงค์ของการควบคุม
ตามเกณฑ์นี้ได้แบ่งวิธีการควบคุมออกเป็น 3 ส่วน
1. การควบคุมเชิงป้องกัน (Prevention
Controls)
2. การควบคุมเชิงตรวจสอบ (Detection
Controls)
3. การควบคุมเชิงแก้ไข (Corrective
Controls)
บรรณนุกรม
Accounting.crru.ac.th.การควบคุมระบบสารสนเทศทางการบัญชี.วันที่สืบค้น 27 มกราคม 2563,จาก www.Accounting.crru.ac.th.
Accounting.crru.ac.th.การควบคุมระบบสารสนเทศทางการบัญชี.วันที่สืบค้น 27 มกราคม 2563,จาก www.Accounting.crru.ac.th.